domingo, 26 de febrero de 2017

SOÑAR EN BLANCO Y NEGRO. 1º PREMIO CERTAMEN DE RELATOS VILA DE MUGARDOS 2010 (Traducción al español del texto original en gallego)

Soñar en blanco y negro

Así, casi sin darme cuenta, llegaba la fecha. Faltaban veinte días y ya era el momento hora de contratar la mudanza. Había hecho otros cambios de casa, pero nunca había recurrido a ninguna empresa dese tipo. Cuando era joven, siempre que se había dado el caso, había reclutado a los amigos de la pandilla para los que un traslado significaba pasarlo bien, risas, cervezas y carcajadas al intentar ser jefes de organización en la imposible tarea de subir seis plantas un sofá que no giraba por las escaleras. Pocas cosas sin casi valor. Mobiliario que proporcionaba a mis casas de juventud un aspecto ecléctico. Una butaca rescatada al lado de un contenedor, una lámpara horrorosa regalada por la abuela, una alfombra portuguesa imposible de combinar con el resto… un hogar maravilloso sin calefacción ni microondas.

El traslado para esta casa había sido para formar un hogar con hijos. Ya no sería el cuartel general de los amigos, en el que tenían cama en el sofá para las noches de fiesta. Ahora era para jugar a las casitas de verdad. A las mamás y papás, con cacerolas de aluminio y manteles bordados, para hacer equilibrios con los salarios y pagar el combi, el lavavajillas y el coche. La red de la sociedad de consumo era la decoración de nuestro techo, siempre dispuesta a caer sobre nosotros y asfixiarnos. Todo llegaba envuelto en el papel de los plazos: tres años para el salón, otros tres para los electrodomésticos, seis para el coche. Y lo que sobraba, daba a duras penas para comprar los productos de oferta de los supermercados. Nada más. Años y años. Y más años. Se habían acabado las parrandas, los viajes y las cenas fuera de casa, los caprichos de ropa, las carcajadas… Era una persona seria, en proceso de maduraración.

Y un buen día, la carta. Certificada. Con acuse de recibo. De los propietarios. El aviso de que no iban a renovarnos el contrato de alquiler. “¿Cooooómo?” No puede ser. Sorpresa, indignación, desconcierto. Seis meses para buscar otro sitio donde instalarnos, para montar, como si fuera un mecano, todo nuestro engranaje vital, el remolino en el que habíamos girado tantos y tantos años. Y de repente cambiar. Lo primero fue hablar con los caseros, que se habían mostrado inflexibles y amables al mismo tiempo. Difícil pero cierto, habían conseguido que los entendiéramos. Su hija se iba casar y no iba a pagar casa teniendo como tenían los papás nuestro pisito, que después de tantos años casi nos habíamos creído que era de nuestra propiedad. Sus esquinas, el pedazo de vida de nuestra vecina de enfrente a través del patio de luces, nuestros movimientos en la cocina también a su disposición. La enredadera del balcón que ya no podríamos llevar, porque estaba tan liada en los barrotes que sólo saldría de allí amputándole la mayoría de los tentáculos, la esquina de la cocina donde el cocido hervía cada dos domingos mientras yo leía el periódico... Pero sobre todo, el vecindario. No eran amigos, pero casi. Las panaderas con el maravilloso calendario de los bomberos encima de la caja, cada mes un nuevo chico cachas agarrado a una manguera, la dueña de la mercería que sonríe aunque sólo le compres un tubo de hilo, la farmacéutica y sus empleadas que saben de qué padecemos todos en casa y conocen nuestro interior mejor que nosotros mismos, la dueña de la tienda de regalos en la que no entro nunca, pero a la que me he acostumbrado a saludar cada vez que está en la puerta fumando, la empleada de la tienda de dietética donde compro las galletas de fibra que dicen que no engordan, la dueña de la tienda de copias que, con su paciencia sin límite, hace todos los arreglos que le pido de copiar-pegar, incluso las chicas de esa frutería que tiene un producto tan bueno como ellas mal carácter. Mi mundo de tantos años. Tendría que cambiar la cafetería donde no preciso pedir nada, porque en cuanto me siento tengo mi café con dos azucarillos. El barrio. Tocaba la despedida y no tenía ganas de decir adiós. Alguien había decidido sobre mi vida, había manipulado mi futuro ¡maldita sea!
La indignación fue dando paso al conformismo, yo no era la dueña de mi hogar, no era propietaria, tan sólo me pertenecía su contenido con sus recuerdos, con sus amarguras, con sus lágrimas y risas. Todo eso podría llevarlo conmigo, pero ya no sería lo mismo, las paredes no serían iguales, el sol no entraría por las mismas ventanas y el frío de la rendija de la puerta del balcón no tendría que ser tapado con una alfombra enroscada.

Empecé por lo más difícil. Desprenderme de mis apuntes de estudiante. Ya en la anterior mudanza había dejado atrás los libros, cuadernos y carpetas del Instituto. Ahora, al marcharme para una casa más pequeña, habría que hacer sitio y soltar lastre de todas partes. En realidad, había cosas que no valía la pena conservar, pero yo sentía tristeza al tirarlas. Era como volcar una barca llena de pescaditos que no dan la talla para comer, pero que han sido pescados con esfuerzo. Horas, o no tantas, de estudio, de noches en blanco, de perderme siempre los Carnavales, ¿por qué rayos siempre había exámenes en febrero? Días de empacho de letra impresa después de unas Navidades de ocio sin tocar un libro. Se supone que los conocimientos están ahí, y el título, pero los apuntes y los libros parecían clavarlos ¿y si olvidaba una fecha, un dato, un nombre? Si reflexionaba, sentada en el borde de la cama rodeada de cuadernos, y miraba hacia el ordenador, sabía que todo ese pánico al olvido quedaba calmado con la inmensidad de Internet pero, ¿por qué no conseguía sosegarme? Era una decisión difícil, buscar motivos por los que tirar a la basura unas cosas y otras no.

Así pasaba el tiempo y con la parte de arriba del armario esperando aún para ser vaciada, apretadas las hojas como sardinas en lata. Me di cuenta tres horas después de mirar hoja por hoja de que no era el miedo a olvidar fechas o conocimientos, el pánico era borrar a mis compañeros, las tardes de latar clase en aquella cafetería, enterrar a aquel chico por el que me ponía colorada, aquel que ni veía para mi, terror a no recordar el nombre de la profesora con un nombre que acababa en del Perpetuo Socorro o el profe que me sacaba al encerado porque me llamaba igual que su mujer. Observando papeles oficiales encontré el suspenso injusto que había bajado tanto  mi nota media, y varias fotos de carné amarilleadas por el tiempo y con el óxido de las grapas marcado en mi frente. Eran como diarios, fotografías escritas, apuntes ligados a cada visión, flashes de risas y lágrimas. Era como querer enterrar tantos años de mi vida invertidos en la idea fija de tener una carrera universitaria. Mi título estaba sujeto por todos aquellos apuntes, aún hechos a mano, cuadernos y cuadernos, los de sucio, los de limpio, los libros, las guías del curso... no era capaz de deshacerme de nada. Encontré las notas escrupulosamente guardadas dentro de sus sobres. Besadas con carmín. Las separé del resto consciente de que ellas si se salvarían de la quema. Metí el resto en varias cajas grandes. Demasiado peso. Las aparté para un lado, como aparté la decisión de tirarlas o conservarlas.

Lo mismo que pasó con los apuntes pasó con todo. Ropa especial de hacía muchos años, imposible entrar dentro de las prendas, con los años las tallas tampoco vuelven atrás, avanzan sin piedad. Gabanes viejos que abrigaban historias, como la de aquella tarde en un guateque, bailando una lenta con un chico del que no recuerdo el nombre pero que decía cosas hermosas al oído, aquella en la que escuchando canciones de los Beatles olvidé que se hacía tarde y me marché corriendo cuando vi la hora, dejando el abrigo atrás. Lo recuperé el siguiente domingo, llevaba toda la semana disimulando su falta delante de mi madre. Allí estaba, encima de la piedra de la esquina de la casa medio en ruinas que nos hacía de discoteca. Y aquí estaba, en el fondo del armario, con unas bolitas de alcanfor en los bolsillos. Era pasado, pero un pasado hermoso, nada menos que la visión nebulosa de los años de la adolescencia. Cerraba los ojos y recordaba los discos, los amigos, la ropa, aquel miedo a ser descubiertos en una propiedad que, aunque abandonada, era privada. Aquellos cigarros sujetos con suavidad entre los dedos de chica delicada, las risas, el temblar al mirarlo a él... El abrigo era mi archivo de la adolescencia. El Loden verde que tanto había sufrido para comprar. El capricho, según mi madre. Pero el capricho que todas mis compañeras ya tenían, tal vez por eso era especial. Y ahora, tener que desecharlo. Si lo pensaba bien, los recuerdos los tenía igual almacenados en la cabeza, pero con el chaquetón llegaban en seguida, sin llamarlos, sin tener que estrujarme los sesos para recordar, él me decía cómo se llamaba aquella amiga del alma, o qué canción me hacía sentir melancólica, o cómo lo lanzaba a una esquina cuando sonaban los rock and roll. En cuanto tocaba su textura verde escuchaba como por arte de magia a los Doors con el “Ligth my fire” y aquel “Smoke on the water” del Made in Japan de Deep Purple o a Patty Smith con su “Horses” que me hacían vibrar. El abrigo traía muy cerca a los Tequila que habían venido a tocar al pueblo y que fui a escuchar sin permiso, con lo que me gané un castigo sin salir al día siguiente; todas mis amigas hicieron cola en el hotel donde se alojaban los músicos y habían conseguido arrancarles un autógrafo y alguna, atrevida, un beso en la mejilla al cantante argentino por el que suspirábamos.

El abrigo fue a parar donde los apuntes, convencida de que estaba señalado como seguro candidato al olvido. En esa esquina caían todas aquellas cosas que estaban en espera de saber si cabían en la nueva casa, la mitad de pequeña que esta, muy nueva eso sí, que dejaba entrar el sol hasta los últimos rincones, que tendría que limpiar menos, que poseía unas hermosas vistas, que dejaría mi nómina temblando cada día cinco. Y que prohibiría la entrada como mínimo a mis apuntes y a mi ropa de otros tiempos más felices.

Una tarde entera la había perdido con la morriña, con los recuerdos, con aquella sonrisa estúpida cada vez que encontraba algo: la entrada de una discoteca que sólo yo podía saber que lo era, porque la tinta se había borrado con los años, aquella cigarrera de cuero con una banda violeta de cuando fumaba a escondidas, los vinilos con las fundas comidas por los ratones del trastero de la primera casa, ¿para qué iba a querer discos antiguos si ahora podía tener la música que me diese la gana bajada de internet y con mejor calidad? Pues porque si, porque ver la portada de aquel Bob Dylan jovencito me traía los acordes de su “Cambio de Guardia” y podía decirme claramente que yo había estado allí, en los guateques, en las tardes de radio de canciones dedicadas, en las noches de Musical Casette en las que no había cortes en la música para poder grabarlas. La tarde entera perdida y la casa toda por deshacer.

Así habían pasado los días y pronto mi hogar, aquel santuario-refugio en el que había vivido tantos años e historias, comenzó a parecer otro. A desnudarse. Primero habían sido las cortinas, sin ellas perdí toda la intimidad y estaba obligada a mirar directamente esas persianas que siempre debía que limpiar y no limpiaba nunca. Poco a poco cambió de casa a almacén. Pasé de no querer marcharme a desear huir de allí. Me tropezaba con todo, intentando poner orden sin conseguirlo, los habitantes de los cajones, de las estanterías, habitaban encarcelados en docenas de cajas de cartón amontonadas unas encima de otras. El espacio no estaba organizado para eso, había cuartos en los que no se podía entrar por el olor a polvo, no tenía nada que ponerme porque la mitad de la ropa estaba ya embalada, no encontraba las ollas pequeñas o el cuchillo de cortar la pizza. Aquella casa en la que había vivido tan a gusto se había convertido en una cárcel de cajas. No me llegaba momento y en cambio, sabía que no tenía tiempo para hacer todo antes de la fecha. Los últimos días tiraba cosas sin piedad. Las enciclopedias de las colecciones del periódico quedaban apartadas si no estaban completas o bien encuadernadas. Hubo libros que había leído hacía tantos años que ya ni recordaba la trama, obras bet-sellers compradas cuando no tenía criterio claro de qué leer, esas no me dio pena pasarlas a la zona de las cosas para regalar. Pensaba que si estuviéramos en los Estados Unidos podría haber puesto un mercadillo en la puerta del edificio. Tiré cientos de cosas que no valían nada y otras que aún tenían uso, pero ya no había tiempo ni ganas de seleccionar.

El último día fue terrible, nos dimos cuenta de que quedaba por vaciar el trastero. Nos habíamos olvidado de hacerlo. Y allí estaban la mayoría de los recuerdos, como ojos abiertos, interrogantes, ¿qué vais a hacer con nosotros? parecían preguntar. Eran cosas con vida propia, como el abrigo Loden, totalmente prescindibles pero que latían. Eso fue lo peor, dos enormes cajas llenas de souvenirs y regalos de los viajes que abrían una ventana donde mirar el viaje mismo, los vuelos, las visitas a los monumentos, las comidas… Los viajes eran islas, eran espacios prohibidos para lo cotidiano, estaban fuera de la rutina de la vida, marchar de viaje había sido huir de la vida misma, vivir otra diferente, gastar sin tino. Si dejábamos atrás esas cosas cerrábamos la ventana, y no sólo eso, pasábamos una mano de pintura negra por los cristales.

Quedaban las fotos, sí. Las salvaríamos. Prescindiríamos sólo de los recuerdos físicos. Quedaba aquel papel mágico al que habíamos trasladado imágenes delante de edificios o parques, o playas, o cualquier cosa que mereciese ser recordada. Comiendo pescado frito en los barcos que se balanceaban en el Mármara, en unas pequeñas sillas en el puerto de Estambul, el puño izquierdo en alto delante del Congreso de los Diputados,  mi inmensa barriga embarazada en el Parque Güell, las caras de asombro con los delfines de Valencia, la imitación del “Pensador” del Musée Rodin, acuarios mil, montañas mil, rocas y olas mil, iglesias románicas, góticas, renacentistas, edificios singulares mil. Todo estaba allí, en los álbumes de fotos. No pude evitar pensar que, en  un hipotético incendio nos quedaríamos sin recuerdos si desechábamos los souvenirs de las cajas. El papel arde pronto, hecho ceniza por el aire, mezclando imágenes. Pero no nos detuvimos en eso. Los recuerdos, los souvenirs no tenían sitio en nuestra nueva etapa, ni teníamos tiempo tampoco para ellos, para seleccionarlos. No quedaban días, no quedaban horas. Y salvamos las instantáneas.

Durante todo ese tiempo no tire casi nada al contenedor. Dejaba todo por fuera de él, a la vista, en la acera. Para que lo cogiera alguien. A veces en el trayecto de vuelta para coger más objetos, desaparecían cosas: una estantería vieja, los libros de cocina de la colección de fascículos, una caja de madera, un adorno. Cada vez que bajaba faltaba algo, y sólo podía sentir menos culpa de esa forma. Para otra persona serviría lo que yo desechaba, aquello que en un tiempo me había parecido imprescindible o hermoso. Nunca coincidí con nadie cogiendo nada, sin embargo las cosas iban faltando, como aquella vez en mi segunda o tercera casa, cuando tiré la vieja lavadora porque ya no tenía arreglo. Los técnicos de la lavadora nueva la habían bajado antes de la hora, el día que recogían electrodomésticos los del Ayuntamiento. Misteriosamente, sin saber cómo, iban desapareciendo piezas hasta que sólo quedó la carcasa. Cada vez que veía por la ventana faltaba algo. Había sido como mirar un esqueleto, me recordó a los animales que mueren en el desierto, una hiena se come las vísceras, otros animales se comen la piel, y lo poco que queda se pudre y vuela con el viento mezclado con las arenas. Al final queda una carcasa. Como mi vieja lavadora. En la mudanza lo mismo. Me hacía feliz saber que mis cosas no irían a parar a una planta de tratamiento de residuos.

El comienzo en la nueva casa no fue más fácil que el final en la otra. Discusiones y descontrol. El no encontrar algo se convirtió en cotidiano durante las primeras semanas. Yo parecía un fantasma. No quería adaptarme a mi nuevo hogar, demasiado pequeño y en el que los muebles comprados a medida para las habitaciones antiguas, ahora no encajaban. Pasamos días agarrados al metro y echando las manos a la cabeza. Había que comprar un montón de cosas. Las cortinas tenían medidas diferentes, no se aprovechaba nada. En la cocina no cabían as ollas, los cd’s no tenían sitio, muchos libros fueron directos al trastero y varias cosas terminaron regaladas.

Lo peor había sido prescindir de las plantas, de mi vergel del balcón donde tenía que entrar con las puntas de los pies para regar. Ya no existían. Había dado las plantas en adopción, a unos amigos con casa que me habían prometido que podría ir a cuidarlas cuando quisiera. Sí, cuando quisiera, pero ya no sentía como mías aquellas ramas que mimaba, a las que les quitaba hojas secas e hierbas malas. A las que les contaba los retoños nuevos, a las que miraba florecer en primavera y mustiar en otoño. Eso, con el abrigo Loden, los apuntes y los souvenirs de los viajes, había sido lo peor. Pero no había vuelta atrás y tenía como consuelo que la decisión no había sido mía. Aún así… me faltaba el aire. Soñaba en blanco y negro.

Ese aire me faltó durante dos meses enteros, justo hasta que colocamos los cuadros y las cortinas nuevas. En cuanto tuve mi escritorio, infinitamente más pequeño que el anterior, me senté a escribir después de tanto tiempo. Y miré por la ventana mi nuevo horizonte de montes lejanos y azules y las todas lucecitas de una parte de la ciudad, relucientes en las noches de insomnio, con el parque silencioso y vacío en los días de lluvia. Y con las primeras lágrimas de las nubes contra la cristalera que pude disfrutar, en una amplitud hacia afuera que no conocía porque nunca la había tenido, con la primera tormenta repartiendo relámpagos por tejados, dejé de sentirme una extraña en mi casa.

Y el sueño repetido y continuo, en el que los de la mudanza destrozaban el piano al bajarlo por las escaleras, ese en el que yo tenía que pegarle las teclas con cola de contacto, desapareció de mi repertorio de surrealidades y volví a soñar a todo color.


sábado, 25 de febrero de 2017

SOÑAR EN BLANCO E NEGRO. 1º PREMIO CERTAME DE RELATOS VILA DE MUGARDOS 2010

Así, case sen me decatar chegaba a data. Faltaban vinte días e xa era tempo de contratar a mudanza. Fixera outros cambios de casa, máis nunca tivera que recorrer a ningunha empresa dese tipo. De nova, sempre que se dera o caso, recrutara aos amigos da panda para os que un traslado significaba pasalo ben, risos, cervexas e gargalladas ao intentar ser xefes de organización na imposible tarefa de subir seis plantas un sofá que non xiraba polas escadas. Poucas cousas sen case valor. Mobiliario que proporcionaba ás miñas casas da xuventude un aspecto ecléctico. Unha butaca rescatada ao lado dun colector do lixo, unha lámpada horrorosa regalada pola avoa, un farrapo portugués imposible de combinar co resto… un fogar marabilloso sen calefacción nin microondas.

O traslado para esta casa fora para formar un fogar con fillos. Outra cousa moi distinta. Xa non sería o cuartel xeral dos amigos, onde tiñan cama no sofá para as noites de troula. Agora era para xogar ás casiñas de verdade. Ás mamás, con cazolas de aluminio e manteis bordados. Para facer equilibrios cos salarios e pagar o combi, o lavalouzas e o coche. A rede da sociedade de consumo era a decoración do noso teito, sempre disposta a caer sobre nós e asfixiarmos. Todo chegaba das moblerías envolto no papel dos prazos. Tres anos para o salón, outros tres para os electrodomésticos, seis para o coche. E o refugallo que sobraba daba a duras penas para mercar os productos de oferta dos supermercados. Nada máis. Anos e anos. E máis anos. Remataran as troulas, as viaxes e as ceas fóra da casa, os caprichos de roupa, as gargalladas. Era unha persoa seria. En proceso de madurecer.

E un bo día, a carta. Certificada. Con acuse de recibo. Da propietaria. O aviso de que non ían renovarnos o contrato de arrendamento “¿cooooomo?” Non pode ser, sorpresa, indignación, desconcerto. Seis meses para buscar outro sitio onde instalarmos. Para montar coma se fose un mecano todo o noso engrenaxe vital. O remuíño no que xiraramos tantos e tantos anos. E agora a cambiar. O primeiro fora falar coa caseira, que se mostrara inflexible e amable ao mesmo tempo. Difícil, pero certo que conseguira que a entendéramos. A súa filla casaba e non ía pagar casa tendo como tiña á mamá o noso pisiño, que despois de tantos anos nós case chegáramos a crer que era noso de verdade.
Os seus recunchos, o cacho da vida da nosa veciña de enfronte a través do patio de luces, os nosos movementos na cociña a disposición dela tamén. A enredadeira do balcón que xa non poderíamos levar porque estaba tan leada nos barrotes que só sairía de alí amputándolle a maioría dos tentáculos, a esquina da cociña onde o cocido recochaba cada dous domingos mentres eu lía o xornal. Pero sobre todo, a veciñanza. Non eran amigos, pero case. As panadeiras que tiñan o marabilloso almanaque dos bombeiros enriba da caixa, cada mes un novo mozo cachas agarrado a unha mangueira, a dona da mercería que sorrí aínda que só lle merques un tubo de fío, a farmacéutica e as súas empregadas que saben de qué padecemos todos na casa e coñecen o noso intre mellor ca nós mesmos, a dona da tenda de regalos na que non entro nunca pero á que me acostumei a saudar cada vez que ela está na porta fumando, a empregada da tenda de dietética onde merco as galletas de fibra que din que non engordan, a dona da tenda de copias que coa súa paciencia sen límite fai todos os arranxos que lle pido de copiar-pegar, incluso as rapazas da froitería que ten un producto tan bo coma elas mal carácter. O meu mundo de tantos anos. A cafetería onde non preciso pedir nada porque en canto me sento teño o meu café con dous de azucre. O barrio. Agora tocaba a despedida e non tiña ganas de dicir adeus. Non era algo decidido por min. Alguén resolvera sobre a miña vida, manipulara no meu futuro ¡maldita sexa!

A indignación fora dando paso ao conformismo, ao fin eu non era a dona do meu fogar, non era propietaria, tan só me pertencía o seu contido cos seus recordos, coas súas amarguras, coas súas bágoas e risos. Todo iso podería levalo comigo, pero xa non sería o mesmo, as paredes non serían iguais, o sol non entraría polas mesmas xanelas e o frío da regaña da porta do balcón non tería que ser tapado cunha alfombra enrolada.

Comecei polo máis difícil. Desprenderme dos meus apuntes de estudiante. Xa na anterior mudanza deixara atrás os libros, cadernos e carpetas relativas ao Instituto. Agora ao marchar para unha casa máis pequena había que facer sitio e soltar lastre de todas partes. En realidade había cousas que non pagaba a pena conservar, pero polas que eu sentía mágoa ao desbotalas. Era como envorcar unha chalupa chea de peixiños que non dan a talla para comer, pero que foron pescados co meu esforzo. Horas ou non tantas de estudio, de noites en branco, de perder os entroidos ¿por que demos sempre había exames en febreiro? Días de enchentas de letra impresa despois dun Nadal de lecer sen tocar un libro. Suponse que os coñecementos están aí, e o título, pero os apuntes e os libros parecían apuntalalos ¿e se esquecía unha data, un dato, un nome? Se reflexionaba sentada ao borde da cama arrodeada de cadernos e miraba cara ao ordenador, sabía que todo ese pánico ao esquecemento quedaba calmado coa inmensidade da Internet, pero ¿por que non conseguía sosegarme? Era unha decisión difícil, un desacougo, buscando motivos polos que botar ao lixo unhas cousas e outras non, escollendo.

Así pasaba o tempo e aquela parte de arriba do roupeiro esperando ser baleirada, ateigadas as follas coma alcriques en lata. Dinme de conta tres horas despois de mirar folla por folla de que non era o medo a esquecer unha data, o pánico era borrar aos meus compañeiros, de latar á clase naquela cafetería, a soterrar a aquel rapazolo polo que arrubiaba, aquel que nin miraba para min, terror a non recordar o nome da profesora que remataba en del Perpétuo Socorro ou o profe que me sacaba ao encerado de seguido porque me chamaba coma a súa muller. Ollando papeis oficiais atopei aquel suspenso inxusto que baixara tanto a miña nota media, e varias fotos de carné amarelecidas polo tempo e co oxido das grampas marcado na miña fronte a sangre e fogo. Eran coma diarios, fotografías escritas, apuntes ligados a cada visión, flashes de risos e bágoas. Era como querer soterrar tantos anos da miña vida investidos no teimo de ter unha carreira universitaria. O meu título estaba suxeito por todos aqueles apuntes, aínda feitos a man, cadernos e cadernos, os de sucio, os de limpo, os libros, as guías do curso... non era quen de desfacerme de nada. Atopei as notas escrupulosamente gardadas dentro dos seus sobres. Bicadas con carmín. Separeinas do resto consciente de que elas si se salvarían da queima. Metín o resto en varias caixas grandes. Demasiado peso. Aparteinas para un lado como apartei a decisión de tiralas ou conservalas.

O mesmo que pasou cos apuntes pasou con todo. Roupa especial de facía moitos anos, imposible entrar dentro das prendas, cos anos as tallas tampouco volven atrás, avanzan sen piedade. Gabáns vellos que abrigaban historias, coma a daquela tarde nun guateque, bailando unha lenta cun mozo do que non lembro o nome, pero que dicía cousas fermosas ao oído, aquela na que escoitando cancións dos Beatles esquecín que se facía tarde e marchei a correr cando mirei a hora, deixando o abrigo atrás. Recupereino no seguinte domingo, levaba toda a semana disimulando a súa falta diante da miña nai. Alí estaba, enriba da pedra da esquina da casa medio en ruínas que nos facía de discoteca. E aquí estaba, no fondo do armario, cunhas boliñas de alcanfor nos petos. Era pasado, pero un pasado fermoso, nada menos que a visión nebulosa dos anos da adolescencia. Era pechar os ollos e lembrar os discos, os amigos, a roupa, aquel medo a ser descubertos nunha propiedade, que aínda que abandonada, era privada. Aqueles cigarros suxeitos con suavidade entre os dedos de óso de rapaza feble, os risos, o tremer ao miralo a el, que non sempre era o mesmo. O abrigo era o meu arquivo da adolescencia. O Loden verde que tanto sufrira para mercar. O capricho, segundo a miña nai. Pero o capricho que todas as miñas compañeiras tiñan xa. Tal vez por iso era especial. E agora, ter que desbotalo. Se o pensaba ben, os recordos tíñaos igual almacenados na testa, pero co gabán chegaban axiña, sen chamalos, sen ter que esmagar os miolos para lembrar, el dicíame cómo se chamaba aquela amiga da alma, ou que canción me facía sentir melancólica, ou como o tiraba nunha esquina cando soaban os rock and roll. En canto tocaba a súa textura verde escoitaba como por arte de maxia aos Doors co “Ligth my fire” e aquel “Smoke on the water” do Made in Japan de Deep Purple ou a Patty Smith co seu “Horses” que me facían vibrar. O abrigo traía moi cerca aos Tequila que viñeran tocar ao pobo e que fora mirar sen permiso, co que gañei un castigo sen saír ao día seguinte, cando todas, todas as miñas amigas fixeran cola no hotel onde se aloxaban os músicos e conseguiran arrincarlles un autógrafo e algunha atrevida de máis, un beixo na meixela do cantante arxentino polo que suspirabamos.

O gabán foi parar onde os apuntes, convencida de que estaba sinalado como seguro candidato ao esquecemento. A esa esquina ían parar todas aquelas cousas que estaban en espera de saber se cabían na nova casa, a metade de pequena que esta, moi nova iso si, que deixaba entrar o sol ata os derradeiros recunchos, que tería que limpar menos, que tiña unhas fermosas vistas, que deixaría a miña nómina tremendo cada día cinco. E que prohibiría a entrada como mínimo aos meus apuntes e a miña roupa doutros tempos máis felices.

Unha tarde enteira perdera coa morriña, coas lembranzas, con aquel sorriso estúpido cada vez que atopaba algo, a entrada dunha discoteca que só eu podía saber que o era porque a tinta esvaecérase cos anos, aquela cigarreira de coiro cunha banda violeta de cando fumaba a escondidas, os vinilos coas fundas comidas dos ratos do rocho da primeira casa ¿para que ía querer discos antigos se agora podía ter a música que me petase baixado de internet e con mellor calidade? Pois porque si, porque ver a portada daquel Bob Dylan noviño xa me traía os acordes do seu “Cambio de Guardia” e podía dicirme ás claras que eu estivera alí, nos guateques, nas tardes de radio de cancións dedicadas, nas noites de Musical Casette nas que non había cortes na música para poder gravar. A tarde enteira e a casa toda por desfacer.

Así foran pasando os días, e pronto o meu fogar, aquel santuario-refuxio no que vivira tantos anos e cousas, comezou a parecer outro. A espirse. Primeiro foran as cortinas, e sen elas perdín toda a intimidade e estaba obrigada a ollar directamente esas persianas que sempre tiña que limpar e non limpaba nunca. Pouco a pouco cambiou de casa a almacén. Pasei de non querer marchar, a desexar fuxir de alí axiña. Tropezando con todo, intentando poñer orde sen conseguilo, os habitantes dos caixóns todos, dos estantes, dos andeis, estaban encarcerados en ducias de caixas de cartón amoreadas unhas enriba das outras. O espacio non estaba organizado para iso, había cuartos nos que non se podía entrar co cheiro a po, non tiña nada que poñerme porque a metade da roupa estaba xa embalada, non atopaba as potas pequenas ou o coitelo de cortar a pizza. Aquela casa na que estaba tan a gusto convertérase nun cárcere de caixas. Non me daba chegado o día e porén, sabía que non tiña tempo para facer todo antes da data. Os derradeiros días desbotaba cousas sen piedade. As enciclopedias das coleccións do xornal quedaban apartadas se non estaban completas ou ben encadernadas. Houbo libros que lera había tantos anos que xa nin recordaba a trama, libros bet-sellers mercados cando non tiña criterio claro de que ler, eses non me deu mágoa pasalos á zona das cousas para regalar. Pensaba que se estivésemos nos Estados Unidos podería ter posto un mercadiño na porta do edificio. Tirei centos de cousas que non valían para nada e outras que aínda tiñan uso, pero xa non había tempo nin ganas de seleccionar.

O derradeiro día foi terrible, démonos conta de que estaba sen baleirar o rocho. Esqueceramos facelo, e alí estaban a meirande parte dos recordos, coma ollos abertos, interrogantes ¿Que ides facer con nós? parecían preguntar. Eran cousas con vida propia, como o gabán Loden, totalmente prescindibles pero que latexaban. Iso foi o peor, dúas enormes caixas ateigadas de souvenirs e regalos das viaxes que abrían unha xanela onde mirar a viaxe mesma, os voos, as visitas aos monumentos, as comidas. As viaxes eran illas, eran espacios prohibidos para o cotiá, estaban fora da rutina da vida, marchar de viaxe fora fuxir da vida mesma, vivir outra diferente, gastar sen tino. Se deixabamos atrás esas cousas, pechábamos a ventá e non só iso, pasábamos unha man de pintura negra polos cristais.

Quedaban as fotos, si. Salvariámolas. Prescindiriamos só dos recordos físicos. Quedaba aquel papel máxico ao que se trasladaran imaxes diante de edificios ou parques, ou praias, ou calquera cousa que merecese ser lembrada. Comendo peixe fritido nos barcos que se balanceaban no Mármara nunhas pequenas cadeiras no porto de Estambul, o puño esquerdo en alto diante do Congreso dos Deputados, a miña inmensa barriga preñada no parque Güell, as caras de asombro cos delfíns de Valencia, a imitación do “Pensador” do Musée Rodin, acuarios mil, montañas mil, rochas e ondas mil, igrexas románicas, góticas, renacentistas, edificios singulares mil. Todo estaba alí, nos albumes de fotos. Non puiden evitar pensar que nun hipotético incendio quedariamos sen recordos se desbotabamos os souvenirs das caixas. O papel arde logo, todo polo ar feito cinza e faíscas, mesturando imaxes. Pero non paramos niso. Os recordos non tiñan sitio na nosa nova etapa, nin tiñamos tempo tampouco para eles, para seleccionalos. Non quedaban días, non quedaban horas. E salvamos as instantáneas.

Durante todo ese tempo non botei case nada no colector do lixo. O que facía era deixar todo por fóra del, as cousas á vista, na beirarrúa. Para que as collera alguén. Ás veces no traxecto de volta para coller máis obxectos, desaparecían cousas: un andel vello, os libros de cociña da colección de fascículos, unha caixa de madeira, un adorno. Cada vez que baixaba faltaba algo, e non podía máis que sentir menos culpa dese xeito. Para outra persoa serviría o que eu desbotaba, aquilo que nun tempo de seguro que me parecera imprescindible, ou fermoso. Nunca coincidín con ninguén collendo nada, porén as cousas ían faltando, coma aquela vez na miña segunda ou terceira casa, cando desbotei a vella lavadora porque xa non tiña arranxo. O día que recollían electrodomésticos os do Concello baixarana os técnicos da lavadora nova, antes da hora de recollida. Misteriosamente, sen saber como nin quen, ían desaparecendo pezas ata que só quedou a carcasa. Cada vez que vía pola ventá faltaba algo. Fora coma mirar un esqueleto, recordoume aos animais que morren no deserto. Unha hiena come as vísceras, outros animais comen a pel, e o pouco que queda podrece e voa co vento mesturado coas areas. Ao fin queda unha carcasa. Coma a miña vella lavadora. Na mudanza o mesmo. Facíame feliz saber que as miñas cousas non ían parar a unha planta de tratamento de residuos.

O comezo na nova casa non foi mais doado ca o final na outra. Discusións e descontrol. O non atopar algo converteuse en cotián durante as primeiras semanas. Eu parecía unha pantasma. Non quería facerme ao meu novo fogar, pequeno de máis, no que os mobles mercados a medida para as habitacións antigas, agora non encaixaban. Pasamos días metro en man botando as mans á cabeza. Había que mercar unha morea de cousas. As cortinas tiñan medidas diferentes, non se aproveitaba nada. Na cociña non cabían as potas, os cd’s non tiñan sitio, moitos libros foron directos ao rocho e varias cousas remataron por ser regaladas.

O peor fora prescindir das plantas, o meu verxel do balcón onde tiña que entrar coas puntas dos pés para regar, xa non existían. Dera as plantas en adopción, a uns amigos con casa que me prometeran que podería ir coidalas cando quixera. Si, cando quixera, pero xa non sentía como miñas aquelas ramas que aloumiñaba, ás que lles quitaba follas secas e herbas malas. Ás que lles contaba os botóns novos, ás que miraba agromar na primavera e murchar no outono. Iso xunto co gabán Loden, os apuntes e os souvenirs das viaxes fóra o peor. Pero non había volta atrás e tiña como consolo que a decisión non fora miña. Aínda así… faltábame o ar. Soñaba en branco en negro.

Faltoume durante dous meses enteiros, xusto ata que colocamos os cadros e as cortiñas novas. En canto tiven o meu escritorio, infinitamente máis pequeno có anterior, iso si, e sentei a escribir despois de tanto tempo. E mirei pola ventá o meu novo horizonte de montes no alto e as luciñas todas dunha parte da cidade, tremelucentes nas noites de insomnio, co parque silandeiro e baleiro nos días de choiva, e coa primeira chorada das nubes contra á cristaleira, a primeira treboada repartindo lóstregos polos tellados que puiden gozar na amplitude cara afora, que non coñecía porque nunca tivera, entón deixei de sentirme unha estraña na miña casa.


E o soño repetido e continuo, de que os da mudanza esnaquizaban o piano ao baixalo polas escadas e eu tiña que pegarlle as teclas con cola de contacto, desapareceu do meu repertorio de surrealidades e volvín a soñar a toda cor.